آنچه در این مقاله میخوانید
اندیکاتور CCI چیست؟
اندیکاتور CCI، یک ابزار تحلیل تکنیکال است که برای اندازه‌گیری میزان نوسان قیمت در بازار سهام و کالا استفاده می‌شود. این اندیکاتور در حوالی سطح صفر نوسان می‌کند و نواحی مثبت و منفی آن نشان‌دهنده‌ی قدرت خریداران و فروشندگان است.
اندیکاتور CCI نیز مانند سایر اسیلاتورها، دارای دو ناحیه‌ی اشباع خرید و اشباع فروش است که مهم‌ترین کاربردهای آن را تشکیل می‌دهند. این اندیکاتور به دنبال آن است تا نوسانات قیمت در بازارهای سهام و کالا را به بهترین شکل ممکن اندازه‌گیری کند.
اسیلاتورها که نوعی اندیکاتور هستند، ابزارهای ارزشمندی برای تحلیلگران تکنیکال به شمار می‌آیند.
اندیکاتور CCI علاوه بر اندازه‌گیری شتاب نوسانات، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی هیجانات موجود در بازار نیز باشد. این اندیکاتور قیمت فعلی را با یک میانگین قیمتی مقایسه می‌کند و در نتیجه، می‌توان از آن برای تشخیص اینکه خریداران یا فروشندگان در بازار هیجان‌زده‌تر هستند، استفاده کرد.
به طور خاص، افزایش شاخص CCI نشان‌دهنده‌ی افزایش هیجان در خریداران و ریزش شاخص CCI به نواحی منفی نشان‌دهنده‌ی افزایش هیجان در فروشندگان است.
بیشتر بخوانید: الگوی ولف ویو Wolfe Wave چیست؟ معرفی ۲ مدل از الگوی ولف
پیشینه اندیکاتور CCI
دونالد لامبرت، در سال ۱۹۸۰، با انجام مطالعاتی بر روی شاخص کانال کالا به این نتیجه رسید که این اندیکاتور می‌تواند برای شناسایی روندهای جدید و هشدار در مورد محدوده‌های اشباع استفاده شود. وی نتایج مطالعات خود را در مجله‌ی کامادیتیز منتشر کرد.
لامبرت در ابتدا شاخص CCI را برای شناسایی روندهای کالاها ایجاد کرد، اما این اندیکاتور را می‌توان برای سایر دارایی‌ها مانند شاخص‌ها، ETF ها، سهام و اوراق بهادار نیز استفاده کرد. CCI با مقایسه سطح قیمت فعلی با سطح قیمت متوسط در یک بازه زمانی معین، نوسانات قیمت را اندازه‌گیری می‌کند.
وقتی قیمت‌ها بسیار بالاتر از میانگین قیمت قرار می‌گیرند، CCI به مقدار زیادی افزایش می‌یابد. در مقابل، وقتی قیمت‌ها بسیار پایین‌تر از میانگین قیمت قرار می‌گیرند، CCI به مقدار زیادی کاهش می‌یابد. این ویژگی CCI را به یک ابزار مفید برای شناسایی سطوح اشباع خرید و فروش تبدیل می‌کند.
نحوه محاسبه اندیکاتور CCI
مثال زیر از CCI با استفاده از ۲۰ دوره زمانی محاسبه شده است. تعداد دوره‌های زمانی CCI نیز برای محاسبات میانگین متحرک ساده و انحراف از میانگین استفاده می‌شود.
لامبرت ثابت ۰.۰۱۵ را برای CCI انتخاب کرد تا تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد مقادیر این اندیکاتور بین ۱۰۰- و ۱۰۰+ قرار بگیرند. این درصد همچنین به دوره بازگشت بستگی دارد. CCI کوتاه‌تر (۱۰ دوره زمانی) نوسان‌پذیرتر است و درصد کمتری از مقادیر آن بین ۱۰۰- و ۱۰۰+ قرار می‌گیرد. برعکس، CCI طولانی‌تر (۴۰ دوره زمانی) درصد بیشتری از مقادیر بین ۱۰۰- و ۱۰۰+ خواهد داشت.
مطلب پیشنهادی: سود مرکب چیست و چگونه محاسبه می شود
نحوه استفاده از این اندیکاتور
شکل گیری روند جدید
همان‌طور که گفته شد، CCI معمولاً بین ۱۰۰- و ۱۰۰+ قرار می‌گیرد. زمانی که CCI از این محدوده خارج می‌شود، نشان‌دهنده‌ی قدرت یا ضعف غیرمعمول است که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک روند ادامه‌دار باشد. این سطوح را می‌توان به عنوان فیلترهای صعودی یا نزولی در نظر گرفت.
از نظر فنی، CCI مثبت نشان‌دهنده‌ی بازار صعودی و CCI منفی نشان‌دهنده‌ی بازار نزولی است. با این حال، استفاده از نقاط تقاطع با خط صفر می‌تواند منجر به زیان دوطرفه شود. بنابراین، بهتر است برای شناسایی سیگنال‌های صعودی، CCI را به بالای ۱۰۰+ و برای شناسایی سیگنال‌های نزولی، CCI را به پایین ۱۰۰- حرکت دهیم. این کار می‌تواند به کاهش ریسک زیان کمک کند.
نمودار زیر قیمت سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با استفاده از CCI بیست روزه در یک دوره زمانی چهار ماهه را نشان می‌دهد. CCI بیست روزه معمولاً برای شناسایی روندهای کوتاه‌مدت استفاده می‌شود.
در این نمودار، چهار سیگنال روند وجود دارد. سهام در سوم تیر ماه به اوج رسید و سپس، در هفته‌های بعدی کاهش یافت. CCI در ۲۶ تیر ماه به ۱۰۰- رسید که نشان‌دهنده‌ی شروع یک روند نزولی بود.
دو هفته پس از آن، سهام به کف قیمتی خود رسید و CCI در ۶ شهریور ماه به بالای ۱۰۰+ رسید که نشان‌دهنده‌ی شروع یک روند صعودی بود. CCI به طور دقیق، سقف یا کف قیمت را مشخص نمی‌کند، اما می‌تواند اصلاح‌های کوچک یا بازگشت قیمت در آینده را پیش‌بینی کند.
مطلب پیشنهادی: رویکرد بالا به پایین در ارز دیجیتال چیست؟
اشباع در فروش و اشباع در خرید
تشخیص سطوح اشباع خرید و فروش با CCI یا سایر نوسانگرهای حرکتی، می‌تواند دشوار باشد.
دلایل آن عبارتند از:
CCI یک نوسانگر نامحدود است که به لحاظ نظری هیچ مرز بالا و پایینی ندارد. این امر منجر به یک ارزیابی ذهنی اشباع خرید یا اشباع فروش می‌شود.
پس از اینکه اندیکاتور وارد محدوده اشباع خرید می‌شود، قیمت اوراق بهادار می‌تواند همچنان بیشتر شود.
به عبارت دیگر، CCI می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود یک روند باشد، اما نمی‌تواند پیش‌بینی کند که این روند تا کجا ادامه خواهد یافت.
همچنین، پس از اینکه اندیکاتور وارد محدوده اشباع فروش می‌شود، قیمت اوراق بهادار می‌تواند همچنان کاهش یابد. تعریف اشباع خرید و اشباع فروش برای CCI، بسته به شرایط بازار، متفاوت است.
سطوح ۱۰۰ ± ممکن است در برخی شرایط، مؤثر واقع شود، اما برای شرایط دیگر، سطوح مرزی دیگری مورد نیاز است. رسیدن قیمت به سطوح ۲۰۰ ± بسیار دشوار است، اما این سطوح، مرزهای مناسب‌تری برای معامله به حساب می‌آیند. انتخاب سطوح اشباع خرید یا اشباع فروش همچنین، به میزان نوسان قیمت سهام بستگی دارد.
نمودار زیر قیمت سهام شرکت محور سازان (خوساز) را با استفاده از CCI بیست روزه نشان می‌دهد. خطوط افقی در ۲۰۰- و ۲۰۰+، سطوح اشباع خرید و فروش را نشان می‌دهند. اندیکاتور CCI در این بازه زمانی، دست کم چهار بار از این محدوده خارج شده است که این موضوع با خط‌چین نشان داده شده است.
توجه داشته باشید که در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۸، پس از اینکه عدد اندیکاتور به زیر ۲۰۰- رسید، قیمت سهام افزایش یافت. همچنین، در تاریخ ۶ آذر ۱۳۹۸، پس از اینکه CCI به ۲۰۰+ رسید، یک اصلاح نزولی دو روزه رخ داد. اما در تاریخ ۹ اسفند ۱۳۹۸، پس از اینکه CCI به این محدوده رسید، قیمت همچنان افزایش یافت. در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹، پس از اینکه CCI از این محدوده فراتر رفت، قیمت به شدت کاهش یافت.
واگرایی صعودی و واگرایی نزولی
واگرایی‌ها می‌توانند نشانه‌ای از یک تغییر در روند باشند. زمانی که قیمت سهام یک کف پایین‌تر تشکیل می‌دهد، اما CCI یک کف بالاتر تشکیل می‌دهد، این یک واگرایی صعودی است. این نشان می‌دهد که قدرت حرکت، قیمت را تأیید نمی‌کند. در واقع، این اندیکاتور نشان می‌دهد که روند نزولی در حال کاهش قدرت است.
واگرایی نزولی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سهام یک سقف بالاتر تشکیل می‌دهد، اما CCI یک سقف پایین‌تر تشکیل می‌دهد. این نشان می‌دهد که قدرت حرکت، قیمت را تأیید نمی‌کند. در واقع، CCI نشان می‌دهد که روند صعودی در حال کاهش قدرت است.
واگرایی‌های صعودی اغلب در روندهای کاهشی گسترده ظاهر می‌شوند. این بدان معناست که قیمت سهام در حال کاهش است، اما شاخص آن در حال افزایش است. این نشان می‌دهد که روند نزولی در حال کاهش قدرت است و احتمال بازگشت قیمت به سمت بالا افزایش می‌یابد.
مطلب پیشنهادی: روش‌های سرمایه گذاری در طلا چیست
ترسیم اندیکاتور CCI در سایت Tradingview
برای ترسیم اندیکاتور CCI در سایت tradingview، مراحل زیر را دنبال کنید:
وارد سایت tradingview شوید.
نمادی را که می‌خواهید نمودار آن را مشاهده کنید، جستجو کنید.
از منوی بالای نمودار، گزینه Indicators را انتخاب کنید.
از کادر جستجو، عبارت CCI را وارد کنید.
اندیکاتور CCI یا همان Commodity Channel Index را انتخاب کنید.
بعد از اینکه نمودار خود را رسم کرده و اندیکاتور را به آن اضافه کردین، می‌توانید تنظیمات این اندیکاتور را از قسمت Setting تغییر دهید. دوره زمانی این اندیکاتور، تعداد کندل‌هایی است که برای محاسبه CCI استفاده می‌شود. مقدار پیش‌فرض این دوره، ۲۰ است.
علاوه بر دوره زمانی، می‌توانید تنظیمات ظاهری اندیکاتور CCI را نیز تغییر دهید. برای این کار، از قسمت Style در تنظیمات اندیکاتور اقدام کنید.
مطلب پیشنهادی: اندیکاتور سار چیست و چگونه کار می‌کند؟
کاربرد اندیکاتور CCI در سهام بورس تهران
نمودار زیر سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس (شبندر) را با اندیکاتور CCI چهل روزه نشان می‌دهد. در این مثال، از یک قالب زمانی طولانی‌تر (۴۰ در مقابل ۲۰) استفاده شده است تا نوسانات کاهش یابد.
در آبان ماه، قیمت شبندر سقف‌های بالاتری تشکیل داد، اما CCI نتوانست سقف بالاتری تشکیل دهد. این امر نشان می‌دهد که روند قیمتی ممکن است در حال تغییر از صعودی به نزولی باشد.
واگرایی نزولی می‌تواند نشانه‌ای از یک تغییر در روند باشد. در این مورد، واگرایی نزولی نشان می‌دهد که روند صعودی شبندر ممکن است در حال پایان یافتن باشد.
مطلب پیشنهادی: بورس کالا چیست؟ ۵ تفاوت بورس کالا و بورس اوراق بهادار
نتیجه
اندیکاتور CCI نشان‌دهنده قدرت روند یک دارایی است. مقادیر مثبت زیاد نشان می‌دهد که قیمت‌ها بالاتر از میانگینشان قرار دارند و روند قوی است. مقادیر منفی کم، نشان می‌دهد که قیمت‌ها پایین‌تر از میانگینشان قرار دارند و روند ضعیف است.
اندیکاتور CCI می‌تواند برای پیش‌بینی روندهای قیمتی استفاده شود. مقادیر CCI بالاتر از ۱۰۰ نشان‌دهنده روند صعودی احتمالی است، در حالی که مقادیر CCI کمتر از -۱۰۰ نشان‌دهنده روند نزولی احتمالی است.
این اندیکاتور قیمت‌ها را با میانگین قیمت مقایسه می‌کند. زمانی که قیمت‌ها بالاتر از میانگین قیمت هستند، CCI زیاد می‌شود و زمانی که قیمت‌ها پایین‌تر از میانگین قیمت هستند، CCI کم می‌شود. این امر می‌تواند برای شناسایی سطوح اشباع خرید و فروش استفاده شود.
