آنچه در این مقاله میخوانید
صندوق درآمد ثابت، به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی سرمایه‌گذاری در بازار مالی، به دلیل ریسک کم و بازده مناسب، برای انواع سرمایه‌گذاران، گزینه‌ای مطلوب هستند. در شرایط اقتصادی کنونی کشورمان که تورم در حال افزایش و ارزش پول در حال کاهش است، بسیاری از افراد به دنبال روشی مطمئن برای سرمایه‌گذاری می‌گردند.
گرچه پیدا کردن روش مناسب سرمایه‌گذاری کاری ساده نیست، اما این مسئله برای کسانی که نمی‌توانند ریسکی روی سرمایه خود بپذیرند و با سود کم سپرده‌های بانکی نیز راضی نیستند، چالش بزرگتری است.
اگر شما نیز در جستجوی روشی ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری بدون ریسک و کسب درآمد ثابت هستید، در این مقاله از آکادمی استاد ترید با ما همراه شوید.
صندوق درآمد ثابت
صندوقهای درآمد ثابت، که نوعی از صندوقهای سرمایه‌گذاری هستند، ۷۰ تا ۹۰ درصد از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
این اوراق و سپرده‌ها دارای ریسک بسیار کمی هستند و به همین علت، صندوقهای درآمد ثابت به عنوان سرمایه‌گذاری‌های نسبتاً امن شناخته می‌شوند. به دلیل امنیت بالا و سود ثابت، صندوقهای درآمد ثابت مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند.
اوراق درآمد ثابت
اوراق بهادار با درآمد ثابت، از جمله دارایی‌های برجسته صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت هستند. در این نوع سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار مقداری پول را به منظور تامین مالی به ناشر اوراق می‌پردازد. در پاسخ، ناشر اوراق، سود ثابتی را در دوره‌های معین به سرمایه‌گذار پرداخت می‌کند. این سود تا زمان سررسید اوراق ادامه دارد و در انتهای دوره سررسید، مبلغ اصلی سرمایه به سرمایه‌گذار بازمی‌گردد.
سود اوراق بهادار با درآمد ثابت ممکن است در دوره‌های متفاوت کمی تغییر کند، ولی یک مقدار معین از آن به عنوان سود حداقل توسط ناشر اوراق ضمانت می‌شود. این مقدار حداقل سود، به عنوان سود علی‌الحساب شناخته می‌شود.
ریسک اوراق بهادار با درآمد ثابت، به سپرده‌های بانکی نزدیک است. ولی معمولاً، بازدهی آن‌ها از سپرده‌های بانکی بیشتر است. بنابراین، این اوراق برای کسانی که تمایل به ریسک‌پذیری کم دارند و در پی حفظ نقدینگی خود هستند، گزینه مناسبی است.
انواع صندوق درآمد ثابت
صندوق درآمد ثابت بر اساس عواملی مانند نوع دارایی، روش معامله و شیوه پرداخت سود، به چندین دسته متفاوت تقسیم می‌شود :
ترکیب دارایی
صندوقهای درآمد ثابت، بر اساس ترکیب دارایی‌های خود، به سه دسته «عادی»، «نوع دوم» و «مختص اوراق دولتی» تقسیم می‌شوند. لازم به ذکر است که صندوقهای درآمد ثابت، بیشتر دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند.
بنابراین، تفاوت در پرتفوی سپرده‌گذاری این سه دسته از صندوقهای درآمد ثابت، بسیار جزئی است. امکان سرمایه‌گذاری در سهام برای صندوقهای درآمد ثابت نوع اول یا عادی، کمی بیشتر (حداکثر ۵ درصد) از صندوقهای نوع دوم است. همچنین، صندوق درآمد ثابت مختص اوراق دولتی، ملزم به سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق مشابه نیست و می‌تواند کل پرتفوی خود را به اوراق درآمد ثابت اختصاص دهد.
نحوه معاملات
صندوقهای درآمد ثابت، بر اساس روش معاملات، به دو دسته «قابل معامله در بورس» و «مبتنی بر صدور و ابطال» تقسیم می‌شوند. واحدهای صندوق قابل معامله در بورس (ETF)، مشابه سهام شرکت‌ها، از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزاری در بازار بورس معامله می‌شوند. در مقابل، معاملات صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال از طریق سامانه خاص صندوق مورد نظر انجام می‌شود.
تقسیم سود
صندوقهای درآمد ثابت، بدون ریسک هستند و سود ثابتی را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند. با این حال، فقط تعدادی از این صندوق‌ها سود را به صورت ماهانه به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند.
برخی از صندوقهای درآمد ثابت، در زمان‌های معینی در هر ماه، مبلغی را به عنوان سود ماهانه به حساب سهامداران واریز می‌کنند. اما برخی دیگر، سود را تقسیم نمی‌کنند و سود سهامداران، در زمان فروش واحدهای سرمایه‌گذاری و از تفاوت قیمت صدور و ابطال آن حاصل می‌شود.
صندوق درآمد ثابت مناسب چه کسانی است؟
افرادی که ریسک‌پذیری پایینی دارند:
صندوقهای درآمد ثابت، در مقایسه با سایر صندوقهای سرمایه‌گذاری، دارای ریسک کمتری هستند. این صندوق‌ها بیشتر دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند که نوسان قیمتی آن‌ها نسبت به سایر اوراق بهادار کمتر است.
افردای که به دنبال سودی معقول هستند:
صندوقهای درآمد ثابت، سودی ثابت و پیش‌بینی‌پذیر را به سرمایه‌گذاران خود ارائه می‌کنند. این سود، معمولاً کمتر از سود صندوقهای سرمایه‌گذاری دیگر ولی بیشتر از سود بانکی است.
افردای که قصد سرمایه‌گذاری در بلندمدت دارند:
صندوقهای درآمد ثابت، برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، گزینه مناسب‌تری هستند. این صندوق‌ها ممکن است در دوره‌های کوتاه‌مدت، سود قابل توجهی ارائه ندهند، ولی در دوره‌های بلندمدت، می‌توانند سود قابل ملاحظه‌ای را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان بیاورند.
افرادی که قصد نگهداری وجوه نقد خود در سپرد‌های بانکی را ندارند:
افرادی که تمایل دارند مبالغ نقدی خود را نگهداری کنند و این مبالغ را در بانک‌ها حفظ کنند، می‌توانند به خرید واحدهای صندوق درآمد ثابت بپردازند. این کار باعث می‌شود هم سرمایه خود را حفظ کنند و هم از سود حاصل از آن بهره‌مند شوند.
نحوه خرید صندوق درآمد ثابت
روش خرید صندوق درآمد ثابت، وابسته به نوع خاص صندوق مورد نظر است. خرید و فروش صندوق درآمد ثابت قابل معامله در بورس، به‌صورت آنلاین و از طریق سامانه‌های معاملاتی صورت می‌گیرد.
برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، نیاز به داشتن کد بورسی است. پس از آن، شما می‌توانید نام نماد صندوق مد نظر را در سامانه معاملات آنلاین کارگزاری خود جستجو کنید و سپس واحدهای آن را خریداری نمایید.
لطفاً توجه داشته باشید که معاملات پیوسته این صندوق‌ها از ساعت ۹:۰۰ صبح تا ۱۵:۰۰ بعدازظهر انجام می‌شود و زمان پیش‌گشایش آن‌ها نیز از ساعت ۸:۴۵ تا ۹:۰۰ صبح خواهد بود.
خرید صندوق درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال، از طریق سامانه خاص صندوق مورد نظر صورت می‌گیرد. حداقل مبلغ خرید برای این نوع صندوقهای درآمد ثابت توسط صندوق مربوطه تعیین می‌شود؛ در حالی که حداقل مبلغ خرید برای صندوقهای قابل معامله در بورس، ۱۰۰ هزار تومان است.
نحوه محاسبه کارمزد خرید صندوق درآمد ثابت
همه صندوقهای سرمایه‌گذاری برای خدماتی که به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند، هزینه‌ای به نام کارمزد دریافت می‌کنند. اما کارمزد خرید و فروش صندوقهای درآمد ثابت نسبت به بقیه صندوق‌ها کمتر است. برای مثال، کارمزد خرید و فروش صندوق درآمد ثابت قابل معامله تنها ۰.۰۰۰۱۸۷ درصد است. پس در نتیجه، جمع کل کارمزد خرید و فروش این نوع صندوق‌ها به ۰.۰۰۰۳۷۵ درصد می‌رسد.
برای محاسبه کارمزد خرید و فروش صندوقهای ETF، شما باید مجموع معامله را در نرخ کارمزد ضرب کنید. برای نمونه، اگر شما سهامی به ارزش ۱۰۰ میلیون تومان از صندوق درآمد ثابت ETF خریداری کنید، کارمزد خرید شما به مبلغ ۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان می‌رسد.
کارمزد خرید صندوقهای با درآمد ثابت که بر اساس صدور و ابطال محاسبه می‌شود و همچنین کارمزد فروش آن ممکن است بر اساس سیاست‌های خاص هر صندوق تغییر کند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، شما می‌توانید به امیدنامه مربوط به صندوق در سایت رسمی آن مراجعه کنید.
سود صندوق درآمد ثابت
گرچه سود صندوقهای درآمد ثابت در یک محدوده معین و ثابت قرار دارد، بازدهی آن‌ها ممکن است بسته به ترکیب دارایی‌های صندوق مورد نظر، تغییر کند.
به عنوان نمونه، این صندوق‌ها قسمت کمی از دارایی‌های خود را به سهام اختصاص می‌دهند. بنابراین، با افزایش رشد سهام موجود در پرتفوی آن‌ها، عملکرد صندوق نیز بهبود می‌یابد. از سوی دیگر، سود اوراق بهادار با درآمد ثابت مثل «اخزا» نیز در حال تغییر است و تاثیری بر بازدهی صندوقهای درآمد ثابت می‌گذارد. با این وجود، بیشتر صندوق درآمد ثابت یک محدوده معینی را برای بازدهی سالانه خود انتخاب می‌کنند.
یک نکته قابل توجه این است که با توجه به مقایسه ارقام و اعداد، صندوق درآمد ثابت عملکردی برتر نسبت به سپرده‌های بانکی داشته‌اند و سود بیشتری نسبت به سپرده‌های بانکی به دست آورده‌اند.
نحوه بررسی بازده صندوق های درآمد ثابت
گرچه صندوقهای درآمد ثابت دارای نوسان و بازدهی محدودی هستند، اما این به معنی یکسان بودن بازدهی تمامی این نوع صندوق‌ها نیست. بازدهی این صندوق‌ها می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی مانند شیوه مدیریت، سهام موجود در پرتفوی صندوق و شرایط بازار تغییر کند.
برای بررسی بازدهی صندوقهای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، شما می‌توانید به وب‌سایت صندوق مورد نظر خود مراجعه کنید. علاوه بر این، امکان مقایسه بازدهی تمامی صندوقهای درآمد ثابت از طریق وب‌سایت فیپیران نیز وجود دارد.
محاسبه سود صندوق درآمد ثابت
سود صندوقهای با درآمد ثابت روزانه محاسبه می‌شود و بسته به سیاست‌های خاص هر صندوق، به‌صورت ماهانه به سهامداران پرداخت می‌شود یا به ارزش واحدهای صندوق افزوده می‌گردد.
ارزش واحدهای صندوقی که قابلیت تقسیم سود را دارند، در طول یک بازه یک‌ماهه افزایش یا کاهش می‌یابد. با رسیدن به تاریخ واریز سود، تفاوت بین ارزش اسمی هر واحد و ارزش فعلی آن به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود. بنابراین، قیمت هر واحد به مبلغ اسمی خود کاهش می‌یابد.
در حالی که ارزش واحد صندوقهای بدون تقسیم سود ماهانه از زمان آغاز فعالیت صندوق رو به افزایش است، سرمایه‌گذاران فقط در هنگام فروش واحدهای خریداری شده خود قادر به دریافت سود خواهند بود. سود این سرمایه‌گذاران براساس تفاوت مبلغ خرید و فروش واحدهای صندوق محاسبه می‌شود.
لیست صندوق های درآمد ثابت
بسیاری از سرمایه‌گذاران به استفاده از صندوقهای درآمد ثابت علاقه‌مند هستند. حتی سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری بالایی دارند و در بازار سهام فعالیت می‌کنند، برای کنترل بهتر ریسک، قسمتی از دارایی‌های خود را در صندوقهای درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند.
به همین علت، تعداد زیادی از صندوقهای سرمایه‌گذاری درآمد ثابت در بازار سرمایه ایران وجود دارند. شما می‌توانید اطلاعات کامل تمامی صندوقهای درآمد ثابت را در وب‌سایت فیپیران مشاهده کنید. برای دسترسی به لیست صندوقهای درآمد ثابت بورسی در این وب‌سایت، از طریق بخش «صندوق‌ها»، گزینه صندوق در اوراق بهادار با درآمد ثابت را انتخاب نمایید.
مزایای صندوق درآمد ثابت
صندوقهای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، به عنوان یک ابزار مالی و واسطه بین افراد غیرحرفه‌ای و بازار سرمایه عمل می‌کنند. این صندوق‌ها امکان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در اوراق بهادار با درآمد ثابت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند و به همین خاطر، مزایای فراوانی برای سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه ایجاد می‌کنند.
صندوقهای با درآمد ثابت، با ساده‌سازی فرایند ورود افراد غیرحرفه‌ای به بازار سرمایه، به توسعه و رشد پایدار آن کمک می‌کنند. علاوه بر این، این صندوق‌ها هزینه‌های مرتبط با ورود به بازار و ارائه خدمات مدیریتی حرفه‌ای را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌دهند و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت را برای افراد غیرحرفه‌ای ساده‌تر می‌کنند.
این صندوق‌ها، با استفاده از مدیریت حرفه‌ای، ریسک‌های مرتبط با نوسانات بازار، ریسک اعتباری ناشر اوراق و سایر ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت را کنترل می‌کنند. با ارائه بازده مناسب، این صندوق‌ها امکان کسب سود قابل توجه برای سرمایه‌گذاران را فراهم می‌آورند.
ریسک کم
بر اساس تصمیمات گرفته شده توسط سازمان بورس، صندوق درآمد ثابت ملزم به اختصاص بیشتر دارایی‌های خود به اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده و سپرده‌های بانکی هستند. این مسئله باعث شده است که ریسک مرتبط با صندوقهای درآمد ثابت در مقایسه با سایر ابزارهای مالی، به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
سود ثابت
صندوقهای درآمد ثابت بیشتر در بازه‌های زمانی معینی مانند یک ماه یا سه ماه، سود خود را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. ولی برخی از این صندوق‌ها به جای پرداخت سود نقدی، سود را به ارزش خالص دارایی صندوق اضافه می‌کنند. در نتیجه، سرمایه‌گذار بازدهی را از تفاوت قیمت خرید و فروش صندوق کسب می‌کند.
نقدشوندگی بالا
صندوق درآمد ثابت، بدون هیچگونه محدودیتی برای فروش هستند و اگر سرمایه‌گذار بخواهد، می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به صورت نقدی تبدیل شوند.
مدیریت حرفه‌ای
صندوقهای سرمایه‌گذاری تحت نظر کارشناسان و متخصصانی قرار دارند که با اصول و دانش لازم برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس آشنا هستند. تیم مدیریتی این صندوق‌ها به طور مداوم اخبار و اطلاعات بازار را مورد بررسی قرار می‌دهند. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به شما این امکان را می‌دهد که مدیریت دارایی‌های خود را به افراد حرفه‌ای واگذار کنید.
سرمایه‌گذاری با کمترین سرمایه
بر اساس تصمیم‌گیری مدیر صندوق، بخش باقی‌مانده از دارایی‌های صندوق در ابزارهای بازار سرمایه با ریسک بالاتر سرمایه‌گذاری می‌شود. این امر باعث می‌شود که بازده صندوق درآمد ثابت نسبت به سود سپرده بانکی افزایش یابد.
معمولاً، صندوق با درآمد ثابت به دلیل سرمایه‌گذاری بیشتر در ابزارهای کم ریسک مانند سپرده بانکی، حداقل سود تضمین‌شده را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند. همچنین، با توجه به کم ریسک بودن صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، با ترکیب آن با سایر اوراق بهادار می‌توان ریسک پرتفوی سرمایه‌گذاری را کاهش داد.
صرفه‌جویی در هزینه
با داشتن تیم مدیریتی حرفه‌ای در صندوق و توزیع هزینه‌ها بین کلیه سرمایه‌گذاران، هزینه مجموعی برای هر واحد صندوق کاهش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که کارمزد مربوط به خرید و فروش این دسته از صندوق‌ها به شدت پایین باشد.
صرفه‌جویی در زمان
سرمایه‌گذاری در صندوقهای درآمد ثابت از شما نیازی به صرف زمان برای پیگیری دوره‌های آموزشی یا نظارت مستمر بر بازار نمی‌خواهد. با این کار، شما به راحتی و بدون نگرانی می‌توانید مدیریت سرمایه خود را به دست کارشناسان حرفه‌ای بسپارید.
ضامن نقدشوندگی
یکی از ویژگی‌های برجسته اینکه بیشتر این صندوق‌ها عضوی به نام ضامن نقد شوندگی دارند. این نهاد معمولاً یک موسسه مالی معتبر است. این ضمانت معتبر باعث ایجاد آرامش بیشتر برای سرمایه‌گذاران در زمینه سرمایه‌گذاری می‌شود.
معایب صندوق درآمد ثابت
صندوقهای درآمد ثابت، با توجه به خصوصیات خود، در اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق خزانه سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اوراق به طور معمول بازدهی ثابتی دارند و در دوران تورم بالا، رشد آن‌ها کمتر از تورم است.
اگرچه این خصوصیت را نمی‌توان یک نقص در نظر گرفت، اما برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازده بالا هستند، مناسب نمی‌باشد. همچنین، این صندوق‌ها ممکن است در بازه‌های زمانی خاص که برخی سرمایه‌گذاران در نظر دارند، نتوانند سود مورد انتظار را تحقق بخشند.
با این وجود، صندوق درآمد ثابت برای سرمایه‌گذارانی که تمایل کمتری به ریسک دارند، یک گزینه مناسب محسوب می‌شوند. این صندوق‌ها بازدهی ثابتی را تضمین می‌کنند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها نیز پایین است.
ریسک صندوق درآمد ثابت
بر اساس توضیحات ارائه شده، صندوق درآمد ثابت بورسی به عنوان یکی از کم ریسک‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری شناخته می‌شوند. چندین عامل مهم در این مورد وجود دارد که عبارتند از:
- فعالیت این صندوق‌ها تحت نظر سازمان بورس انجام می‌شود.
- بیشتر دارایی‌های این نوع صندوق‌ها در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند.
- گزارش ماهانه وضعیت مالی و دارایی‌های پرتفوی این صندوق‌ها در سایت کدال منتشر می‌شود.
سخن آخر
در پایان این مقاله، امیدواریم که شما با مفهوم صندوق درآمد ثابت و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شده باشید. این صندوق‌ها گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال ریسک کمتر و بازده ثابت هستند.
با این حال، همانطور که مطرح شد، این صندوق‌ها شاید برای همه سرمایه‌گذاران مناسب نباشند. بنابراین، قبل از سرمایه‌گذاری، بهتر است که با مشاوران مالی خود مشورت کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را برای سرمایه‌گذاری خود بگیرید.
سوالات متداول
فرق بین صندوق درآمد ثابت با سپرده بانکی چیست؟
صندوقهای درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری را با بازده روزانه امکان‌پذیر می‌سازند و همچنین نسبت به سپرده‌های بانکی، سود بیشتری را ارائه می‌دهند.
مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت چیست؟
سود روزانه، قابلیت نقد شدن سریع و ریسک کم، از جمله برترین مزایای صندوق‌درآمد ثابت می‌باشند.
علت کم ریسک بودن صندوق درآمد ثابت چیست؟
چراکه صندوق درآمد ثابت، بیشتر دارایی‌های خود را در اوراق بهادار کم ریسک مانند اوراق درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
