آنچه در این مقاله میخوانید
تورم اقتصادی یکی از اصطلاحاتی است که بسیاری از مردم با آن آشنایی دارند، و ممکن است بتوان گفت که به دلیل شرایط اخیر کشور، ما با مفهوم تورم چیست زندگی میکنیم و با آن آشنا هستیم.
اما آیا واقعا می‌دانیم چه چیزی تورم را تشکیل می‌دهد؟ چگونه تورم پدید می‌آید؟ چگونه تورم را محاسبه می‌کنند؟ چگونه می‌توانیم با آن مقابله کنیم؟ در این مقاله از آکادمی استادترید، به این سوالات و سایر سوالات مربوط به نرخ تورم پاسخ خواهیم داد.
معنی تورم چیست؟
تورم یا Inflation به معنی رشد مداوم و پیوسته قیمت کلی کالاها و خدمات در یک جامعه برای یک دوره زمانی خاص است.
تورم باعث می‌شود توان خرید خانوارها کاهش پیدا کند، اما این کاهش در تمام کالاها به یکسان نخواهد بود و همین موضوع تحلیل شرایط اقتصادی و بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری را پیچیده می‌کند.
برای مثال، وقتی می‌گوییم در یک جامعه نرخ تورم ۲۰ درصد است، این به معنی این نیست که تمام کالاها و خدمات ۲۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند.
در عوض، این بیانگر این است که بر اساس سبد مصرفی خانوار در یک جامعه خاص، به طور میانگین، قیمت کالاها و خدمات ۲۰ درصد افزایش یافته‌اند.
برای نمونه، ممکن است افزایش قیمت در مواد غذایی ۲۵ درصد و در خدمات حمل و نقل ۱۸ درصد باشد.
مطلب پیشنهادی: فرق تورم و رکود و رکد تورمی در چیست
دلیل بوجود آمدن تورم چیست؟
بر اساس نظر اقتصاددانان، دو عامل اصلی برای پدیدار شدن تورم وجود دارد:
کم شدن مقدار عرضه یا بالا رفتن تقاضای کل
افزایش نقدینگی بیش از رشد اقتصادی زمانی که تعادل بین عرضه و تقاضا به هم می‌ریزد و در یک بازار، تقاضا افزایش می‌یابد یا به هر دلیلی عرضه کالا کاهش می‌یابد، قیمت‌ها نیز افزایش می‌یابند که این موضوع منجر به تورم می‌شود.
اگر این ناهماهنگی بین عرضه و تقاضا به طور مداوم ادامه پیدا کند، می‌تواند منجر به تورم شدید و ماندگار شود.
برای مثال، فرض کنید در یک بازار، محصول X با قیمت معین به ۱۰ نفر فروخته می‌شود.
اگر تعداد خریداران این محصول خاص به ۱۰۰ نفر افزایش پیدا کند، اما تعداد محصول همانند قبل ثابت باقی بماند، قطعا رقابت در بین خریداران ایجاد می‌شود و هر خریدار برای خرید محصول مورد نظر، پیشنهاد قیمت بیشتری می‌دهد که این امر منجر به تورم می‌شود.
یک نکته مهم این است که افزایش تقاضا لزوما به معنی افزایش تعداد خریداران نیست. بلکه عواملی مانند افزایش عرضه پول و اعتبار می‌تواند تقاضای مصرف‌کنندگان را تحریک کند که اگر این تقاضا بیش از ظرفیت تولید اقتصاد باشد، باز هم منجر به افزایش قیمت می‌شود.
این مسئله، که به عنوان اثر کشش تقاضا شناخته می‌شود، نتیجه افزایش نقدینگی در دسترس عموم و چاپ پول است.
کاهش عرضه، مانند افزایش تقاضا، می‌تواند تعادل بازار را به خطر بیندازد و منجر به افزایش قیمت شود. این افزایش قیمت ممکن است حتی در مواد اولیه تولید اتفاق بیفتد و قیمت نهایی محصولات کارخانجات را بالا ببرد.
این افزایش در قیمت تمام شده تولید، منجر به افزایش قیمت فروش محصولات می‌شود که نتیجه آن تورم خواهد بود. به این افزایش در هزینه‌های تولید، اثر فشار هزینه نیز می‌گویند.
عوامل تاثیرگذار در افزایش تورم چیست؟
به طور خلاصه، عواملی که تورم را ایجاد می‌کنند، می‌توانند به عنوان عوامل تشدیدکننده تورم نیز عمل کنند.
ادامه چاپ پول که باعث افزایش عرضه پول و نقدینگی در جامعه می‌شود، اجرای سیاست‌های پولی گسترش‌یافته، کسری بودجه و وام‌گیری دولت از بانک مرکزی، و سایر عواملی که منجر به کاهش عرضه، افزایش تقاضا، یا افزایش نقدینگی می‌شوند، همگی می‌توانند تورم را تشدید کنند.
مطلب پیشنهادی: اوراق مشتقه چیست؟ ۴ نوع از اوراق مشتقه
عوارض تورم چیست؟
به طور خلاصه، عواملی که تورم را ایجاد می‌کنند، می‌توانند به عنوان عوامل تشدیدکننده تورم نیز عمل کنند.
ادامه چاپ پول که باعث افزایش عرضه پول و نقدینگی در جامعه می‌شود، اجرای سیاست‌های پولی گسترش‌یافته، کسری بودجه و وام‌گیری دولت از بانک مرکزی، و سایر عواملی که منجر به کاهش عرضه، افزایش تقاضا، یا افزایش نقدینگی می‌شوند، همگی می‌توانند تورم را تشدید کنند.
پس تورم برای بیشتر مردم نامطلوب است. تورم باعث بهم خوردن توزیع درآمد در جامعه می‌شود و از آنجا که افزایش قیمت‌ها عمدتا در کالاهای اساسی رخ می‌دهد تا کالاهای لوکس، بنابراین بیشترین فشار تورم بالا را اقشار کم‌درآمد و ضعیف جامعه تحمل می‌کنند.
در نتیجه، اختلاف بین اقشار مختلف جامعه افزایش می‌یابد که این خود می‌تواند منجر به مشکلات اقتصادی و اجتماعی دیگر شود.
اما تورم همیشه مضر و منفی نیست و در صورتی که به صورت کنترل شده و با نرخ‌های کم و قابل پیش‌بینی باشد، می‌تواند انگیزه تولید در اقتصاد را تقویت کند. این خود می‌تواند منجر به افزایش GDP و بهبود سایر جنبه‌های اقتصادی و رفاه جامعه شود.
به عنوان مثال، در جوامع پیشرفته، معمولا نرخ تورم بین ۱ تا ۲ درصد مشاهده می‌شود.
سطوح نرخ تورم
در کل، نرخ تورم اقتصادی می‌تواند در سه سطح توصیف شود:
تورم خزنده: نوعی تورم است که در آن قیمت‌ها به طور آهسته و ملایم افزایش می‌یابند. در این نوع تورم، قیمت‌ها در طی یک سال حداکثر تا ۸٪ رشد می‌کنند.
تورم شدید: یا تورم تازنده یا شتابان، نوعی تورم است که با سرعت بالاتری قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. این نوع تورم در طی یک سال بین ۱۵ تا ۲۵ درصد تعریف می‌شود.
تورم بسیار شدید: نوعی تورم است که در آن قیمت‌ها در طی شش ماه سال دو برابر می‌شوند یا تورمی که فقط در مدت یک ماه، قیمت کالاها را ۵۰٪ افزایش می‌دهد. این نوع تورم را همچنین با عناوینی مانند تورم افسارگسیخته، ابر تورم یا حتی فوق تورم نیز می‌شناسند.
کلام آخر
ما در این مقاله به مفهوم تورم چیست پرداختیم. در نهایت، تورم یک پدیده اقتصادی است که می‌تواند تاثیرات متعددی بر روی اقتصاد و جامعه داشته باشد.
اگرچه تورم می‌تواند منجر به اختلالات اقتصادی شود، اما در سطوح کنترل شده، می‌تواند به تحریک رشد اقتصادی کمک کند. درک صحیح از تورم و عوامل موثر بر آن می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر بفهمیم چگونه اقتصاد کار می‌کند.
امیدواریم این مقاله از آکادمی استاد ترید به شما در فهم بهتر تورم کمک کرده باشد.
