آنچه در این مقاله میخوانید
مقدمه
بازار فیزیکی بورس کالا یکی از بازارهای بسیار حیاتی و مهم بورس کالا است. این بازار در خصوص تحویل کالا، به بازار سنتی شباهت دارد، با این تفاوت که دارای قوانین و مکانیزم‌های خاص و مشخص خود است. در بازار فیزیکی بورس کالا، تولیدکنندگان مواد خام مانند پتروشیمی‌ها، فلزات، محصولات کشاورزی و غیره (که به آن‌ها عرضه‌کننده می‌گویند)، تولیدات خود را در این بازار عرضه می‌کنند. مصرف‌کنندگان مواد اولیه که تولیدکنندگان هستند، این مواد اولیه را با استفاده از مکانیزم خاص بازار خریداری می‌کنند. تفاوت بازار فیزیکی با بازار سنتی در قوانین حاکم بر آن، مکانیزم خرید و قیمت‌های شفاف آن است. تا کنون، گروه‌های کالایی که معامله شده‌اند، شامل موارد زیر هستند:
نحوه ورود به بازار فیزیکی بورس کالا
نحوه ورود به بازار فیزیکی برای عرضه کنندگان:
برای ورود به بازار فیزیکی بورس کالا، عرضه‌کنندگان باید محصول خود را در بورس کالا پذیرفته شوند. این پذیرش نیازمند تکمیل مدارک مورد نیاز بورس کالا است. پس از این مرحله، یک کمیته به نام هیئت پذیرش در مورد این درخواست تصمیم می‌گیرد. این هیئت، حداکثر ظرف ۳۰ روز پس از دریافت گزارش و مستندات مربوط از بورس، نظر کتبی خود را با ذکر دلایل مبنی بر تأیید یا رد پذیرش کالا، از طریق بورس به متقاضی اعلام می‌کند.
مطلب پیشنهادی: لیست کامل نمادهای گروه خودرو در بورس تهران
نحوه ورود به بازار فیزیکی برای خریداران:
برای تعریف خریداران در “بازار فیزیکی بورس کالا”، باید به شرایط بازار مربوط به آن کالا توجه کرد. در این بازار، عرضه‌کنندگان شرایط خرید را برای خریداران تعیین می‌کنند. با توجه به افزایش تقاضا برای کالاهای عرضه شده در این بازار و همچنین توجه به آسیب‌شناسی که از طرف بورس کالا و سازمان صنعت و معدن انجام شده، در ۹۹% موارد، تولیدکنندگان (مصرف‌کنندگان نهایی) کالا را از بورس کالا خریداری می‌کنند.
در بازار فیزیکی، خریداران را به دو دسته خریداران خارجی و داخلی تقسیم می‌کنند. قبل از اینکه به این دو دسته بپردازیم، با توجه به قوانین جدید از سوی مدیریت نظارت بر کارگزاران، لازم است تمامی مشتریان جدیدی که قصد گرفتن کد معاملاتی جهت خرید از بازار فیزیکی را دارند در سامانه سجام ثبت نام کنند؛ سپس اقدام به کد گیری کنند. مشتریان به دو دسته مشتریان حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند:
دریافت کد معاملاتی مشتریان حقیقی:
برای دریافت کد معاملاتی، مشتریان حقیقی باید پس از ثبت نام در سامانه سجام، مراحل زیر را طی کنند:
- ارسال درخواست کتبی به کارگزار برای گرفتن کد
- پر کردن فرم کد گیری مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
- پر کردن فرم مشخصات مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
- ثبت نام در سایت دارایی و امور مالیاتی و ارسال کد رهگیری به کارگزار
- ارسال کپی شناسنامه و کارت ملی
- ارسال پروانه بهره برداری در صورتی که پروانه بهره برداری به نام شخص حقیقی باشد.
برای دریافت کد معاملاتی مشتریان حقوقی:
برای دریافت کد معاملاتی، مشتریان حقوقی نیز باید ابتدا در سامانه سجام ثبت نام کنند. سپس برای تکمیل فرآیند ثبت نام، مراحل زیر را باید طی کنند:
برای دریافت کد معاملاتی، مشتریان حقوقی باید مراحل زیر را طی کنند:
- ارسال درخواست کتبی به کارگزار برای دریافت کد
- پر کردن فرم کد گیری مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
- پر کردن فرم مشخصات مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
- ارائه مدارک مربوط به شرکت شامل: اساسنامه، روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت، آخرین روزنامه رسمی در مورد اعضا هیئت مدیره و دارندگان امضا مجاز شرکت، شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضا مجاز، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت
- ارائه آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده به همراه گزارش حسابرس و بازرس قانونی صرفاً جهت احراز فعال بودن اشخاص حقوقی
- ارسال پروانه بهره‌برداری در صورتی که واحد تولیدی باشد
- ثبت نام در سامانه انبارها
کد گیری برای اشخاص خارجی
- اشخاص حقیقی خارجی:
- ارسال درخواست کتبی به کارگزار
- پر کردن فرم کد گیری مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
- پر کردن فرم مشخصات مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
- ارائه گذرنامه معتبر کشور متبوع
اشخاص حقوقی خارجی:
- ارسال درخواست کتبی به کارگزار برای دریافت کد
- پر کردن فرم کد گیری مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
- پر کردن فرم مشخصات مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
- ارائه مدارک ثبت یا تأسیس شرکت شامل: گواهی تأسیس یا مدرک مشابه، اساسنامه یا مدرک مشابه، مدارک مشخصات و حدود اختیارات صاحبان امضا مجاز شخص حقوقی، مدارک مربوط به مجوز فعالیت در کشور متبوع که به تائید کنسولگری ایران رسیده باشد
- ارائه مدارک مثبت مالی (صورت‌های مالی حسابرسی شده یا مدرک مشابه) به تشخیص بورس
مطلب پیشنهادی: اوراق مشتقه چیست؟ ۴ نوع از اوراق مشتقه
چه کالاهایی در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می شوند؟
در جدول زیر، خلاصه‌ای از انواع کالاهایی که در بازارهای مختلف “بورس فیزیکی کالا” عرضه می‌شوند، ارائه شده است:
مطلب پیشنهادی: پذیره نویسی چیست؟ فرآیند پذیره‌نویسی در بورس
خرید از بازار فیزیکی بورس کالا
مراحلی که یک خریدار برای انجام خرید از “بازار فیزیکی بورس کالا” باید طی کند عبارتند از:
- دریافت کد از کارگزار انتخابی
- ارائه یک حساب وکالتی برای خرید و واریز ۱۰ درصد از ارزش قرارداد به حساب وکالتی تا زمان مشخص شده در روز معامله
- ارسال سفارش خرید به کارگزار و امضای دستور خرید و ارسال آن برای کارگزار خود تا قبل از معامله
برای خرید از بورس کالا، مراحل زیر تا دریافت کالا باید طی شود:
تسویه معامله: پس از انجام خرید، ۱۰ درصد از ارزش کل قرارداد از حساب خریدار کسر می‌شود. مابقی ۹۰ درصد از ارزش قرارداد، با ارسال اعلامیه خرید به خریدار، به او اطلاع داده می‌شود و خریدار باید آن را تا زمان مشخص شده در اعلامیه خرید به حساب بورس کالا واریز کند.
ثبت خریدار: پس از تسویه معامله، کارگزار خریدار، نامه باربری خریدار را به کارگزار فروشنده اعلام می‌کند و مدارک لازم برای بررسی و دریافت حواله را برای کارگزار فروشنده ارسال می‌کند.
صدور حواله: کارگزار فروشنده، ثبت ارسالی کارگزار خریدار و مدارک ارسالی را بررسی می‌کند و پس از تأیید، آن را برای فروشنده ارسال می‌کند. فروشنده پس از بررسی‌های لازم، شماره حواله را به کارگزار خود (کارگزار فروشنده) اعلام می‌کند. سپس این شماره حواله از طریق کارگزار خریدار به خریدار اعلام می‌شود و خریدار می‌تواند اقدام به بارگیری کالای خریداری شده کند.
مطلب پیشنهادی: واگرایی چیست؟ ۴ واگرایی مثبت و منفی در تحلیل تکنیکال
سخن آخر بازار فیزیکی بورس کالا
در این مقاله به بررسی انواع محصولات و کالاهای قابل معامله در بازار فیزیکی بورس کالا پرداختیم. مشتریان این بازار را می‌توان به دو گروه داخلی و خارجی تقسیم کرد. هر گروه از مشتریان روش خاص خود را برای دریافت کد معاملاتی بورس کالا دارند. پس از اخذ کد معاملاتی، خریداران و فروشندگان با ارسال درخواست به کارگزاری خود، می‌توانند معامله محصول یا کالای مورد نظر خود را انجام دهند.
