آنچه در این مقاله میخوانید
پول واحد و مبنایی است که همه افراد همه روزه در سراسر دنیا با آن سروکار داشته و افراد بسیار زیادی هستند که به خوبی با این مفهوم آشنا نبوده و آن را نمی شناسند.
پول در دوران گذشته در اشکال مختلفی مورد استفاده قرار میگرفته و همیشه به عنوان یک واسط برای انجام مبادلات و خرید و فروش کالاها و خدمات مورد استفاده قرار می گرفته است.
پول مبنایی است که با توجه به نظرات و عقاید بسیاری از افراد و کارشناسان در سراسر دنیا گردش زمین بر مبنای آن صورت می گیرد که البته این موضوع فقط جمله عامیانه برای درک بهتر مفهوم پول می باشد.
تمامی افراد در سراسر دنیا هر روزه با پول سروکار داشته ولی دقیقا نمی‌دانند که این پارامتر چه معنا و مفهومی دارد و تنها افراد کمی هستند که با مفهوم این واژه به خوبی آشنا بوده و کارکرد آن را به صورت مفهومی می دانند.
اگر می خواهید در مورد پول و تاریخچه آن اطلاعات مناسبی کسب کنید با ما در ادامه این مقاله همراه باشید:
مفهوم پول در گذر تاریخ
در حالت کلی پول به کاغذ و یا هر متریال دیگری گفته می‌شود که به توان سه عنوان واحد حساب، واحد تبادل و همچنین ذخیره ارزش را به آن نسبت دهیم. در مورد پارامتر واحد حساب باید بگوییم که پول به عنوان یک پایه مشترک است تا قیمت های مختلف ایجاد گردند.
همچنین در مورد ذخیره ارزش این پارامتر به این معناست که می‌توان آن را مورد ذخیره سازی قرار داده و هر زمان که بخواهیم از آن استفاده کرده و در فرآیند خرید و فروش در زمان های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
شاید شما نیز بخواهید در مورد نقشی که ارز انجام می دهد اطلاعات بدست بیاورید، باید این موضوع را با ذکر مثالی برای شما عنوان کنیم به عنوان مثال در نظر بگیرید که پول اصلا وجود نداشت در این زمان چه اتفاقی می افتاد؟
در چنین شرایطی اگر ارز وجود نداشت اقتصاد به صورت کالا به کالا صورت می‌گرفت و سیر نزولی بسیار اساسی در اقتصاد به وجود می‌آمد. در نتیجه اگر شخصی می خواست چیزی بخرد باید کالایی داشته باشد تا آن کالا با شخص دیگری معاوضه کند.
به عنوان مثال اگر کسی در بحث تولید پوشاک تخصص داشت و در عین حال نیاز داشت تا مواد غذایی خریداری کند باید مواد کشاورزی و مواد غذایی مورد نیاز خود را خریداری کند و در عین حال باید نیاز پوشاک را برای کشاورز تامین می‌کرد .
ولی سوال اینجاست که اگر کشاورز پوشاک احتیاج نداشت چه حالتی پیش می آید در چنین شرایطی مطمئنا اقتصاد بسیار عجیب و غریب و سخت به وجود می‌آمد که در نتیجه تبادلات مردم به آسانی صورت نگرفته و بسیاری از افراد در تامین نیازهایشان دچار مشکل می شدند.
این مطلب را حتما بخوانید: بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری در سال ۲۰۲۲
تاریخچه پول در جهان
در طول تاریخ و گذر زمان مفهوم این پارامتر تغییرات بسیار زیادی به خود دیده است. پول در شکل ها و با استفاده از روش های مختلف از فیزیکی تا دیجیتالی تغییرات چشمگیری داشته است.
انسان ها از چیزی در حدود ۹ هزار سال پیش از میلاد مسیح مبادلات خود را به صورت مبادله کالا به کالا انجام می‌دادند.
مبادله کالا به کالا برای اولین بار در کشور مصر صورت گرفت که بیشتر کالاهایی که مورد تبادل قرار می‌گرفتند به شکل گندم و جو بودند و در آن زمان هیچ گونه پولی به صورت فیزیکی و دیجیتال وجود نداشته که بخواهد از آن برای معامله استفاده شود و تمامی مبادلات به صورت محصول به محصول و کالا به کالا صورت گرفته می شده است.
استفاده سکه ها از چه زمانی رایج شد؟
در گذر زمان و در طول تاریخ افراد سعی می‌کردند تا از اشکال دیگری از پول ها که دارای ارزش ذاتی هستند استفاده کنند.
به عنوان مثال در ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در مناطق ساحلی از پیش درآمد ها برای مبادله ها استفاده می شده و به عنوان مثال از پوسته صدف به عنوان نمادی فیزیکی برای مبادلات و داد و ستد استفاده می شده است.
اولین واحد پول رسمی توسط پادشاه الی تاس که در ناحیه ترکیه امروزی قرار گرفته تولید شده است که با گذر زمان سکه پیشرفت پیدا کرده و به شکل دایره ای و حالتی صیقلی مانند در آمد.
بعد از آن با استخراج نقره و استفاده از آن برای تولید سکه پول های سکه ای پیشرفت بسیار زیادی به خود دیده اند. بعد از آنکه در سال ۱۵۴۶ قبل از میلاد پادشاهی التاس سرنگون شده و مناطق تحت فرمانروایان توسط ایرانیان فتح شد کوین ها به ایران راه پیدا کردند.
سکه های طلا به عنوان یکی از واحد های پولی برای بار نخست توسط پادشاهان چینی رواج پیدا کرد و بعد از آن که این سلسله چینی و پادشاهی هان سقوط کردند علاوه بر سکه هایی از جنس چینی از جنس طلا و نقره و اسکناس هایی از جنس پوست آهو به عنوان نوعی دیگر از پول رواج پیدا کردند.
این مطلب را حتما بخوانید: با سیستم ارز فیات یا پول بی پشتوانه آشنا شوید
پول کاغذی چگونه رواج پیدا کرد؟
در کنار این که انواع مختلف پول های فلزی در بازارهای مختلف به عنوان واسط برای انجام مبادلات و معاملات مورد استفاده قرار می گرفت و باعث شد تا صرافی ها به صورت حرفه ای گسترش پیدا کند.
در حقیقت افرادی که صرافی ها را می چرخانند به عنوان یک واسطه بودند که عملیات های مالی و تجاری را میان تاجران داخل و خارج یک کشور در اختیار گرفته و انجام می‌دادند و این عملیات باعث شد تا ارز کاغذی و همچنین به وجود آمدن بانک های امروزی کلید بخورد.
پول کاغذی در دوران گذشته به شکل های مختلفی وجود داشته است که در زمان و مکان های مختلف وظایف متعددی را برعهده گرفته است.
مثلاً در کشور روم در دوران قبل از میلاد مسیح صراف ها یکسری اسناد کاغذی را در اختیار مشتریان خود قرار می دادند و در نتیجه افراد می‌توانستند فلزات گران قیمت و کالاهای قیمتی خود را در اختیار صراف به امانت بگذارند و یک سند را به عنوان قبض دریافت کنند.
این اسناد اعتبار صادر کننده در بازار را ایجاد کرده و دست به دست می‌گشتند و به نوعی به عنوان یک واحد ارز ایفای نقش می کردند. این فرآیند پایه گذاری برای به وجود آمدن پول کاغذی و تبدیل شدن آن به اسکناس شد.
در نتیجه بعد از آن هر کشور در چارچوب قوانین خود واحد پولی را به عنوان اسکناس برای رواج هرچه بهتر اقتصاد و سرمایه گذاری افراد در دستور کار خود قرار داده است.
تاریخچه پیدایش بانکداری و پول
در زمان‌های گذشته که تجارت های گسترده از طریق دریا‌ها انجام می‌شد و بسیار گسترش پیدا کرده بود، شهرهای بندری اروپا به مراکز داد و ستد تبدیل شده بودند که از جمله این شهر ها شهر ونیز ایتالیا بود.
در شهر بندری ونیز بدلیل تجمع تجار و کشتیهای تجاری، شغل جدیدی ایجاد شده بود که همان صرافان اولیه بودند و شغل آنها تبدیل پول و حواله آن به دیگر شهرها و بندرها بود تا از این طریق بازرگانان و تجار بدون احساس خطر سرقت پولهای فلزی و پر ارزش خود بتوانند بهای کالاهای خود را به مبدا حرکت خود برگردانند .
این کار به این شکل صورت می‌گرفت که افراد پول خود را در شهر ونیز به این افراد تحویل می‌دادند و در مقابل از آنان رسیدی دریافت می کردند بنام recepta و پس از رسیدن فرد به مقصد و ارائه رسید به نماینده صراف اولیه، وجه خود را دریافت می‌کرد که البته در مقابل این کار مبلغی بابت کارمزد از صاحب پول دریافت می‌شد .
تعداد این صرافان به تدریج بیشتر و بیشتر شد و کارشان رونق گرفت، آنها برای خود در بنادر، محل‌هایی ساختند تا مردم برای حواله ارز به آنان مراجعه کنند . این کار در آن زمان بر روی نیمکت هایی که در بندرها قرار داشت انجام می‌شد و کلمه لاتین banko که به معنای نیمکت بود، نام محلی بود که این صرافان در آنجا مشغول جابجایی پول بودند .
نام بانک نیز از این کلمه گرفته شده و رسیدهایی که بین افراد مبادله می‌شد نوعی از پولهای کاغذی محسوب می شد که بعدها توسط بانکها رایج شد .
این مطلب را هم حتما بخوانید: واحد پول کشورهای دنیا
تاریخچه پول در ایران
در طول تاریخ ایران انواع مختلفی از پول و سکه‌ها بین مردم رواج داشته که نقش مهمی در زندگی آنها ایفا کرده‌اند و از آنها برای معاملات روزانه خود استفاده می‌کردند که در زیر آورده‌ایم.
دریک
از جمله نخستین ارزهای تاریخی در ایران که توسط حکومت ایجاد شد دریک است. تاریخچه ازر دریک به زمان هخامنشیان بازمی‌گردد و در آن زمان بسیار مورد استفاده قرار میگرفته، دریک به سکه‌های طلا در زمان هخامنشیان گفته می‌شد که روی آن نقش یک کماندار حکاکی شده بود.
پشیز
در زبان عامیانه پشیز را یک چیز بی‌ارزش می‌نامند درصورتیکه در زمان‌های گذشته، یک واحد پول (درم) در ایران محسوب می‌شد. در حکومت ساسانیان سکه‌های مسی و برنزی ضرب می‌شد که به آن پشیز می‌گفتند و به‌عنوان ارز رایج از آن استفاده می‌کردند که ارزش آن تقریبا برابر پاپاسی یا فلوس بود، البته نام‌های دیگری مانند فلس، قاز یا پاپسی نیز برای پشیز به‌کار می‌گرفتند.
دینار
دینار درحال حاضر نیز واحد ارزی بعضی کشورهای عربی است. دینار در قدیم به نوعی سکه از جنس طلا اطلاق می‌شد که در زمان ساسانیان از آن برای مراسم تشریفاتی استفاده می‌کردند. گفته می‌شود در ابتدا نام آن دنار بوده که امروزه در زبان عربی وارد شده و به دینار تبدیل شد.
محمودی
محمودی واحد پول حکومت غزنویان بود که به‌نظر می‌رسد نام محمودی نیز برگرفته از نام سلطان محمود بوده، در زمان حکومت غزنویان از محمودی به‌عنوان ارز رایج استفاده می‌شده و با آن مبادلات رایج آن زمان صورت میگرفته.
چاو
با حمله مغول‌ها به ایران و در دست گرفتن حکومت، پول رسمی کشور چاو شد. چاو اولین اسکناس کاغذی در ایران بود که در حکومت مغول‌ها به چاپ رسید.
صنار
گفته می‌شود صنار مخفف صد دینار است که با تکرار به این صورت گفتگو در آمده است. سکه‌های مسی که ارزش آنها برابر صد دینار بود و در زمان صفویان از آن به‌عنوان پول استفاده می‌شد.
عباسی
همچون دوران محمودی، عباسی نیز نوعی پول سکه‌ای در زمان حکومت صفویان بود که از نام شاه عباس صفوی برگرفته شده است. سکه‌هایی از جنس نقره و مس که به‌عنوان پول در آن زمان استفاده می‌شد. ارزش آنها زیاد نبود و در مقابل به سکه‌های طلا در آن زمان اشرفی گفته می‌شد.
نادری
در دوران نادر شاه افشار رایج شد و به آن نادری می‌گفتند.
پاپاسی
در اصطلاح عامیانه به پولهای کم‌ارزش و پول خرد گفته می‌شد که ارزش آن برابر پشیز یا کمتر از آن بوده و به‌عنوان پول از آن استفاده می‌کردند.
شاهی
در زمان حکومت قاجار نوعی واحد شمارش پول بوده که در گذشته ارزش آن برابر با پنجاه دینار بود، سکه‌های شاهی از نوع طلا هم بوده که ارزش آن برابر دو ریال در آن زمان بحساب می‌آمد.
قران
واحد ارز در زمان حکومت قاجار قران بود. به‌نظر می‌رسد قران برگرفته از سلطان صاحب قران لقب ناصرالدین‌شاه بوده است. ارزش هر قران برابر هزار دینار حساب می‌شد.
تومان
تومان یا در زبان عامیانه تومن واحد شمارش ارز در زمان قاجار بود. هر تومان برابر ۱۰ ریال است. امروزه نیز از تومان به‌عنوان واحد شمارش و البته به‌صورت غیررسمی استفاده می‌شود. کلمه تومان در لغت به معنی ۱۰ هزار است. در زمان امپراتوری مغول‌ها کسی را که ۱۰ هزار سرباز داشت امیرتومان می‌گفتند.
ریال
واحد پولی ایران از زمان پهلوی ریال است. اکنون واحد رسمی کشور است اما در میان عوام از تومان استفاده می‌شود. در معاملات بین‌المللی از علامت IRR برای نمایش ریال ایران استفاده می‌کنند و در طول حکومت‌های برسرکار آمده در ایران انواع پول‌ها و سکه‌های مختلفی به‌وجود آمده و از آن استفاده شده که هر یک پس از مدتی از بین رفته‌اند و جای خود را به ارز دیگری دادند.
ارز دیجیتال
اما درنهایت می‌رسیم به بحث ارزهای دیجیتال ؛ در سال ۲۰۰۹ شخصی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در مقاله‌ای تحت عنوان وایت پیپر whitepaper بیت‌کوین را به جهان معرفی کرد. ساده بگوییم، ارزهای دیجیتال با استفاده از سیستم غیرمتمرکز، برعکس ارزهای رایج کشورها، تحت نظارت بانک‌های مرکزی نیستند.
همین موضوع دلیلی است تا افراد مختلف در سراسر جهان جذب این ارز و سیستم آن شوند. تراکنش‌های مالی در دنیای ارزهای دیجیتال بر بستر بلاک‌چین انجام می‌شود و علاوه بر شفافیت مالی، هویت فرد انتقال‌دهنده و گیرنده در بلاک چین ناشناس است.
اساساً یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که سیستم بانکداری مرکزی کشورها دارند، قدرت ارز در دستان یک نهاد است که بستر فساد مالی را فراهم می‌کند. ازطرفی معاملات مالی بین‌المللی برای خیلی از افراد دشوار و پر دردسر است، چراکه تحت تأثیر سیاست، بسیاری از کشورها دچار تحریم‌های اقتصادی می‌شوند و افراد از معاملات اقتصادی محروم می‌شوند.
با شروع به کار استارت‌آپ‌های جدید و ایجاد استانداردهای تازه در دنیای ارزهای دیجیتال، این سیستم معاملاتی روزبه‌روز در حال تکامل و پیشرفت است. همه‌گیر شدن مسائلی مانند قراردادهای هوشمندSmart Contract ، NFT و دنیای متاورس Metaverse، بیانگر آن است که دنیای بلاک‌چین می‌تواند به‌عنوان انقلابی در تاریخ ارزها عنوان شود.
سخن آخر
این بود خلاصه‌ای از تاریخچه پول و تکامل آن و نحوه شکل گیری بانکها و تبادل ارزها و همچنین تاریخچه آن در ایران.
شما فکر می‌کنید در آینده پول به شکل هایی باشد؟
یک پاسخ
🙁