مقدمه
اتریوم Ethereum شبکه بلاک چینی است که از توکنهای ان اف تی NFT پشتیبانی میکند. این توکنها باعث شدهاند که انواع مختلفی از مجموعهها و بازیهای غیرمتمرکز در این اکوسیستم ایجاد شوند و طرفدارای زیادی هم پیدا کردند. بیت کوین چنین قابلیتی نداشت و به مدت طولانی فقط یک رمزارز بود. اما اکنون با ظهور یک پروتکل نوآورانه به نام اردینالز، بیت کوین هم میتواند NFT داشته باشد.
بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال، همیشه مورد توجه بوده و هست، اما آیا میدانید که جدیدا میتوانید NFT های منحصر به فرد و با ارزش را هم در شبکه بیت کوین ایجاد کرده و معامله کنید؟ پروتکل اردینالز، یک پروژه جدید و نوآورانه است که به تازگی این امکان را فراهم میکند. در این نوشته، قصد داریم پروتکل اردینالز را به شما معرفی کنیم و نشان دهیم که چگونه میتواند تجربه شما از بیت کوین را تغییر دهد.
با آکادمی استادترید تا آخر این مطلب همراه باشید.
اردینالز (Ordinals) چیست؟
بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که بر پایه فناوری بلاک چین ساخته شد و امکان انجام تراکنشهای مالی بدون نیاز به واسطههای مرکزی و بدون قابلیت ردگیری را فراهم کرد. اما این فقط یکی از کاربردهای ممکن بلاک چین است. در سالهای اخیر، بلاک چین پیشرفتهای زیادی داشته و زمینههای جدیدی را در عرصه دیجیتال به وجود آورده است.
یکی از این زمینهها NFT یا توکنهای غیرقابل تعویض است. NFTها قطعات هنری، موسیقی، بازی، ویدئو و هر چیز دیگری که میتواند منحصربفرد باشد را به صورت دیجیتال نمایش میدهند و قابل خرید و فروش هستند. این توکن ها با استفاده از بلاک چین این اطمینان را فراهم میکنند که هر قطعه فقط یک نسخه دارد و صاحب آن مشخص است.
بیت کوین از قراردادهای هوشمند که برای NFTها لازم هستند پشتیبانی نمیکند. قراردادهای هوشمند برنامههایی هستند که به طور خودکار شرایط یک توافق را اجرا میکنند، که این قابلیت برای ایجاد و مدیریت NFTها ضروری است. پروتکل اردینالز یک لایه جدید روی بلاک چین بیت کوین اضافه میکند که ایجاد قراردادهای هوشمند و NFTها را ممکن میسازد.
پروتکل اردینالز در سال ۲۰۲۱ توسط کیسی رودرمور، یک برنامهنویس بلاک چین، طراحی شد. او با الهام از محبوبیت NFTهای ERC-721 که روی شبکه اتریوم عرضه میشدند، خواست تا تجربه مشابهی را برای بیت کوین ایجاد کند. پروتکل اردینالز در ۱۲ژانویه۲۰۲۳ رسماً شروع به کار کرد و بلاک اول یا جنسیس این پروتکل یک تصویر پیکسلی از یک جمجمه بود. این تصویر نخستین NFT روی بلاک چین بیت کوین بود.
پس از آن، هزاران NFT دیگر در شبکه بیت کوین ساخته و بفروش رفتند. NFTها در زمینههای مختلف هنر، بازی، ویدئو و غیره استفاده شدند. پروتکل اردینالز باعث شد که بلاک چین بیت کوین قابلیتهای جدید و جذابتری پیدا کند.
مطلب پیشنهادی: مفهوم اقتصاد کلان
نحوه کار پروتکل اردینالز چیست؟
به دلیل عدم پشتیبانی بیت کوین از قراردادهای هوشمند، پروتکل اردینالز یک روش نوین برای تولید و عرضه NFT پیشنهاد میدهد. این پروتکل با اختصاص یک شناسه و هویت منحصربهفرد به هر ساتوشی، امکان ذخیره اطلاعات در آنها، ردگیری و انتقال آنها را فراهم میکند.
ساتوشی نام کوچکترین بخش بیت کوین است که در زنجیره بلاکی ذخیره میشود. هر بیت کوین شامل ۱۰۰میلیون ساتوشی است. در این پروتکل، دادهای که در ساتوشیها نگاشته میشود، اینسکریپشن Inscription نامیده میشود که در حقیقت همان NFTهای منحصربهفرد هستند.
کلمه Inscription در اصل به معنای کتیبه است. اینسکریپشن در اردینالز یک فرایند است که با آن اطلاعات در ساتوشیها حکاکی شده و کتیبههای دیجیتالی منحصربهفرد ( یا همان NFT) ایجاد میکنند. اینسکریپشنها بر اساس Ordinal Theory یا نظریه اردینال عمل میکنند.
نظریه اردینال یک روش شمارهگذاری برای ساتوشیهاست که قابلیت ردگیری و انتقال و معامله ساتوشیها را ممکن میسازد. در زنجیره بلاکی بیت کوین، ساتوشیها به ترتیب استخراج شده شمارهگذاری میشوند.
به دلیل عدم وجود قراردادهای هوشمند در بیت کوین، نظریه اردینال یک راه حل نظری برای شمارهگذاری ساتوشیها است که در زنجیره بلاکی بیت کوین ثبت میشوند. این شمارهگذاریها در بلاک چین اصلی بیت کوین پیادهسازی نشدهاند و فقط یک مفهوم تئوری هستند. بنابراین، نظریه اردینال به راحتی قابل استفاده است و نیاز به توکن و شبکه جداگانه و تغییر در بلاک چین بیت کوین ندارد.
بعد از شمارهگذاری، میتوان با فرایند اینسکریپشن دادهای را در ساتوشیها نگاشت کرد که باعث میشود NFT بیت کوین شکل بگیرند. اینسکریپشن ثابت، قابل ردگیری، قابل انتقال و قابل ذخیره است. همچنین، مانند NFT معامله آنها نیز ممکن است.
اینسکریپشنها بر پایه فناوری بیت کوین ساخته شدهاند و دارای امنیت و غیرمتمرکزی بالایی هستند. پروتکل اردینالز قصد دارد بدون تغییر در نحوه کار بیت کوین، NFTهای جدید و منحصربهفرد را برای کاربران فراهم کند.
مطلب پیشنهادی: بهترین صرافی ایرانی معتبر ارز دیجیتال
شروع کار پروتکل اردینالز
اردینالز یک پروتکل جدید برای بیت کوین است که از سال ۲۰۲۲ شروع به فعالیت کرده است. هدف آن این است که هر ساتوشی را با یک شماره منحصر به فرد مشخص کند و از طریق یک الگوریتم اجماع جدید، امنیت و توزیع عادلانه بیت کوین را افزایش دهد. این پروتکل براساس نظریه اردینال پایهگذاری شده است که یک روش ریاضی برای مقایسه و ترتیب دادن مجموعههای نامتناهی است.
ایده شمارهگذاری ساتوشی در بلاک چین بیت کوین قبل از پروتکل اردینالز نیز مطرح شده بود. برخی از توسعهدهندگان بیت کوین به دنبال راهحلهایی بودند که با استفاده از الگوریتمهای اجماع مختلف، مشکلات موجود در سامانه فعلی را حل کنند.
بهعنوان نمونه، چارلی لی (Charlie Lee) در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) یک پروژه به نام Proof of Stake Velocity (PoSV) را پیشنهاد داد که در آن از الگوریتم اردینال به عنوان یک عامل تاثیرگذار بر رایگیری استفاده میشد.
همچنین، در همان سال، یک فرد با نام jl۲۰۱۲ یک طرح دیگر را معرفی کرد که در آن هر ساتوشی را با یک شماره منحصر به فرد همراه میکرد و با استفاده از چندین قانون ریاضی، تعادل و توافق در شبکه را حفظ میکرد. این طرحها با حمایتها و توجه زیادی روبرو شدند؛ ولی به دلایل مختلف، در نهایت عملی نشدند.
در دنیای بیت کوین، نظریه اردینال چندان تازه نبود و سالها قبل، بعضی از علاقهمندان به این فضا، راهحلهایی برای شناسایی و پیگیری ساتوشیها پیشنهاد داده بودند؛ ولی هرگز عملی نشده بودند. تا اینکه در سال ۲۰۲۲، چرخش جدیدی در این زمینه رخ داد و کیسی رودرمور توانست نظریه اردینال را به واقعیت تبدیل کند.
کیسی رودرمور با تلاش و پشتکار، نظریه اردینالز را در فضای بیت کوین عملی کرد و در ۲۱ژانویه۲۰۲۳ خبر داد که اینسکریپشنها آماده استفاده در زنجیره اصلی بیت کوین هستند. وی این پروژه را بهصورت منبعباز منتشر و همزمان، کیف پول دیجیتال ord را معرفی کرد که قابلیت ارسال و دریافت اینسکریپشنها را دارد. پروتکل اردینالز هنوز در حال توسعه است و انتظار میرود که با گذشت زمان، عملکرد آن بهتر شود.
اهمیت اردینالز چیست؟
پروتکل اردینالز یک روش ساده و اقتصادی برای ایجاد و عرضه توکنهای NFT در شبکه بیت کوین است. توکنهای NFT معمولاً با آثار هنری مرتبط هستند؛ اما در واقع در هر زمینهای که نیاز به اثبات هویت و منحصربفرد بودن یک مورد دارید، میتوانید از آنها استفاده کنید.
برای مثال، در بازیهای بلاک چینی میتوانید توکنهای NFT را به عنوان شخصیتها، لباسها، سلاحها و غیره داشته باشید. پروتکل اردینالز با استفاده از اینسکریپشنها، قابلیتهای جدیدی را به بیت کوین اضافه میکند که میتواند منجر به افزایش محبوبیت و استفاده از این ارز دیجیتال شود. این پروتکل هنوز در مرحله نخست خود قرار دارد؛ اما پتانسیل داشتن تأثیرات و پیشرفتهای عظیم در شبکه بیت کوین را دارد.
بیت کوین پرطرفدارترین ارز بازار کریپتو است و پروتکل اردینالز میتواند با گسترش کاربردهای آن، خبر خوش برای میلیونها دارنده بیت کوین باشد. البته باید توجه داشت که اینسکریپشنها با NFT تفاوتهای قابل توجهی دارند و برای فهمیدن اهمیت پروتکل اردینالز در بلاک چین بیت کوین، لازم است به این تفاوتها دقت داشته باشید.
تفاوت بین اردینالز و سایر NFTها در چیست؟
پروتکل اردینالز یک روش منحصربفرد برای ساخت و عرضه توکنهای NFT در شبکه بیت کوین است. در بسیاری از بلاک چینهای دیگر مانند اتریوم، توکنهای NFT نیاز دارند که دادههای خود را در جایی خارج از زنجیره ذخیره کنند. این دادهها معمولاً در IPFS که یک پروتکل غیرمتمرکز است، قرار میگیرند.
اما در این پروتکل، این دادهها در همان زنجیره بیت کوین ذخیره میشوند و اردینالز با استفاده از اینسکریپشنها، دادهها را مستقیماً در زنجیره بیت کوین ثبت میکند. علاوه بر این، توکنهای NFT در بلاک چینهای دیگر معمولاً نیاز به قراردادهای هوشمند دارند؛ ولی توکنهای NFT در اردینالز به قراردادهای هوشمند وابسته نیستند.
یکی از تفاوتهای اساسی بین اردینالز و NFTهای معمولی این است که ساتوشیهای مورد استفاده در این پروتکل دارای ارزش ذاتی هستند. در NFTها، توکن جدیدی ساخته شده و دادههای مربوط در آن ذخیره میشود. اما در این شبکه جدید بیت کوین، ساتوشیهای قدیمی شبکه بیت کوین برای ثبت دادهها استفاده میشوند. این ساتوشیها در زمانهای مختلف و با سختیهای متفاوت تولید شدهاند؛ پس، بعضی از آنها کمیاب و بسیار باز ارزش هستند.
برای فهم بهتر این مسئله، فرض کنید دو ساتوشی دارید. یک ساتوشی را خود ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) در آغاز شبکه بیت کوین ایجاد کرده و یک ساتوشی را یک ماینر ناشناس در سال ۲۰۲۳ تولید کرده است.
قبلاً، این دو ساتوشی هم ارزش بودند؛ ولی با نظریه اردینال، وضع عوض شده و حالا، مشخصات هر ساتوشی مانند زمان و بلاک استخراج شده به صورت عددی ثبت میشود. با این روش، هر ساتوشی بیت کوین منحصر به فرد محسوب میشود و ارزش خاص خود را دارد.
پس، ساتوشیای که توسط بنیانگذار بیت کوین تولید شده است، قطعاً از ساتوشیهای جدید ارزشمندتر است و میتوان آن را به قیمت بالاتر و به صورت جداگانه فروخت. ساتوشیهای بیت کوین بسته به زمان و بلاک خود به گروههای مختلف تقسیم بندی میشوند.
مطلب پیشنهادی: ساخت nft با هوش مصنوعی
انواع ساتوشی
توسعه دهندگان اردینالز، ساتوشیهای بیت کوین را بر اساس زمان و بلاک استخراج شده به شش گروه تقسیم میکنند:
– گروه اول Common نامیده میشود که شامل تمام ساتوشیهای یک بلاک به جز اولین ساتوشی آن بلاک است. این گروه بیشترین تعداد ساتوشی را داراست و کمترین ارزش را دارند.
– گروه دوم Uncommon است که فقط اولین ساتوشی هر بلاک را در بر میگیرد. این گروه نشاندهنده ساتوشیهایی است که در ابتدای هر بلاک قرار گرفتهاند و از نظر زمانی نزدیکتر به زمان تولید بلاک هستند.
– گروه سوم Rare نام دارد که مربوط به اولین ساتوشی هر دوره تغییر سختی شبکه است. این گروه نشاندهنده ساتوشیهایی است که در زمانهای خاص و با سختی خاص تولید شدهاند و به همین دلیل کمیاب و گران هستند.
– گروه چهارم Epic است که شامل اولین ساتوشی هر دوره هاوینگ شبکه (Halving) است. این گروه نشاندهنده ساتوشیهایی است که در زمانهای تاریخی و با پاداش خاص تولید شدهاند و به همین دلیل بسیار کمیاب و گرانبها هستند.
– گروه پنجم Legendary است که شامل اولین ساتوشی هر چرخه است. چرخه (Cycle) زمانی است که شبکه بیت کوین همزمان دو رویداد Halving و تغییر سختی را تجربه میکند. این اتفاق در هر شش هاوینگ رخ میدهد که حدوداً ۲۴ سال طول میکشد. این گروه نشاندهنده ساتوشیهای منحصر به فرد و با ارزش فوق العاده بالا هستند.
– گروه ششم و آخر Mythic نام دارد که فقط شامل اولین ساتوشی بلاک اول (Genesis) است که تنها توسط ساتوشی ناکاموتو قابل دسترسی است و ارزش بسیار زیادی دارد. این ساتوشی منحصر به فرد خالق بلاکچین است.
هر ۲۵.۶ بیت کوینی که استخراج میشود، تنها یک ساتوشی Uncommon دارد که نشاندهنده کمیابی و ارزش این ساتوشی و گروههای بالاتر آن است. پروتکل اردینالز با ایده جدید و جذاب خود، محبوبیت و موفقیت زیادی کسب کرده است و ممکن است در آینده این ساتوشیها ارزش فوق العادهای به دست آورند. بنابراین، ارزش درونی ساتوشیها یکی از تفاوتهای عمده بین اینسکریپشن و NFTهاست.
نحوه ساخت NFT با استفاده از پروتکل اردینالز
برای ساخت NFT بیت کوین، شما باید چند مرحله را انجام دهید.
در ابتدا، شما باید یک کیف پول مناسب داشته باشید که قادر به ارسال و دریافت تراکنشهای تپروت Taproot باشد. تپروت یک قابلیت جدید در شبکه بیت کوین است که به شما اجازه میدهد تراکنشهای خود را با حفظ حریم خصوصی و کارآمدی بالاتر انجام دهید.
بعضی از کیف پولهای معروف که از تپروت پشتیبانی میکنند عبارتند از:
گاردا والت Guarda Wallet و تراست والت Trust Wallet که میتوانید یکی از آنها را دانلود و نصب کرده و مقداری بیت کوین به آن منتقل کنید.
سپس، شما باید یک پلتفرم مناسب برای ساخت NFT بیت کوین خود انتخاب کنید. گاما Gamma.io یک پلتفرم آسان و قابل اعتماد است که به شما این امکان را میدهد که NFT بیت کوین خود را با استفاده از تپروت ساخته و در بازار NFT عرضه کنید.
شما فقط باید به سایت گاما مراجعه کرده و نوع NFT خود را انتخاب کنید. سپس، باید آدرس تپروت خود را وارد کنید تا در صورت ساخت NFT، اینسکریپشن آن به شما فرستاده شود. همچنین، شما باید هزینه سرویس را با بیت کوین پرداخت کنید. هزینه سرویس به نوع NFT و زمان ساخت آن بستگی دارد.
پس از پرداخت هزینه، شما باید منتظر ساخت NFT خود باشید. مدت زمان ساخت NFT معمولاً چند دقیقه تا چند روز است. شما میتوانید با استفاده از لینکی که به شما داده میشود، وضعیت ساخت NFT خود را پیگیری کنید.
وقتی که NFT شما آماده شد، شما میتوانید اینسکریپشن آن را در وبسایت Ordinals ببینید. اردینالز یک پلتفرم نمایش و خرید و فروش NFT بیت کوین است که به شما اجازه میدهد که NFT خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و یا NFTهای دیگران خریداری کنید.
مطلب پیشنهادی: موفق ترین تریدرهای جهان
مزایا و معایب پروتکل اردینالز (Ordinals)
این شبکه دارای معایب و مزایای خاص خود است که در ادامه به آنها میپردازیم:
مزایای اردینالز
بلاک چین بیت کوین دو دیدگاه مختلف دارد: گروهی فقط به عنوان یک روش پرداخت غیرمتمرکز و همتابههمتا به آن نگاه میکنند، و گروه دیگری با پروتکل اردینالز، قابلیتهای جدید و جذابی را برای آن فراهم میآورند. آنها معتقدند که این شبکه با افزودن امکان ساخت NFT در بلاک چین بیت کوین، باعث جذب کاربران بیشتر و پخش گستردهتر بیت کوین در سراسر دنیا میشود.
این شبکه نسبت به سایر پروژههای NFT در شبکههای بلاک چینی دیگر، از امنیت بالاتر و هزینه پایینتری برخوردار است. زیرا اطلاعات آن در زنجیره اصلی بیت کوین ذخیره میشود و نسبت به شبکه اتریوم و برنامههای مشابه، کارمزد تراکنش و هزینه ساخت NFT کمتر است. این یک مزیت عظیم برای اردینالز است و باعث میشود خدمات آن در دسترس تعداد زیادی از کاربران قرار گیرد.
معایب اردینالز
اردینالز یک پروتکل جدید است که امکان ذخیرهسازی و نشاندادن تصاویر در بلاک چین بیت کوین را فراهم میکند. این پروتکل مزایایی مانند افزایش ارزش بیت کوین، حفظ حق تکثیر و حفاظت از حریم خصوصی دارد. اما همه با آن موافق نیستند.
برخی از طرفداران بیت کوین مانند آدام بک، معتقدند که اردینالز باعث سنگینشدن بلاک چین و گرانشدن تراکنشهای بیت کوین میشود. آنها فکر میکنند که اردینالز همانند یک ویروس است که فضای بلاک چین را پر میکند و نباید به آن اجازه داد.
حتی بعضی از توسعهدهندگان بیت کوین مثل لوک دشیر، خواستار قطع دسترسی به تصاویر اردینالز شدهاند، که این درخواست با واکنش شدید جامعه بیت کوین روبرو شد. آنها معتقدند که هرگونه سانسور یا کنترل در بلاک چین، خلاف فلسفه بیت کوین است. آنها میگویند که هر کس باید بتواند هر چیزی را در بلاک چین ذخیره کند و به نظرشان تصاویر هم اطلاعات ارزشمند و هنری هستند.
آنها معتقدند که استفاده از فضای بلاک چین فقط برای پول و معاملات، عادلانه نیست. بالاخره، با وجود تفاوت نظرات، این پروتکل همچنان در حال رشد است و هر روز شاهد عرضه تصاویر جذاب و خلاقانه در شبکه بیت کوین هستیم.
بهترین NFTهای پروتکل اردینالز
با استفاده از این پروتکل، مجموعههای NFT با ارزش و قدیمی به بلاک چین اردینالز منتقل شدهاند که فرصتهای سودآوری را برای سرمایهگذاران فراهم میکنند. در اینجا، ما چند نمونه از مجموعههای مشهور و معروف این پروتکل را برای شما معرفی میکنیم.
مجموعه Punks
یکی از مجموعههای پرطرفدار و جذاب در شبکه بیت کوین، اوردینال پانکس (Ordinal Punks) است که در ابتدای راه اندازی اردینالز محبوبیت زیادی پیدا کرد. این مجموعه شامل ۱۰۰ توکن منحصر به فرد بیت کوین است که در ۶۵۰ بلاک اولیه زنجیره بیت کوین ساخته شدهاند.
مجموعه Taproot Wizards
مجموعه جادوگران تپروت (Taproot Wizards) یکی از مجموعههای مشهور و مهم این پروتکل است که رکورد بزرگترین بلاک و تراکنش در تاریخ بیت کوین را دارد. این مجموعه با حجم فوقالعاده ۴ مگابایت در اینسکریپشن ۶۵۲ به زنجیره بیت کوین اضافه شده است.
مجموعه OnChainMonkey
مجموعه OnChainMonkey که یکی از مجموعههای NFT محبوب در شبکه اتریوم است، همچنین به بلاک چین اردینالز بیت کوین پیوسته است. تیم OCM دههزار توکن را در یک بلاک واحد ضرب کردهاند که این کار آنها را به یکی از نخستین مجموعههای دههزارتایی در بیت کوین تبدیل کرده است. این بلاک فقط دارای حجم بیستهزار بایت است و نشاندهنده کارایی و سرعت بالای پروتکل اردینالز است.
مجموعه TwelveFold
مجموعه TwelveFold یکی از مجموعههای زیبا و جذاب در بلاک چین بیت کوین است که توسط یوگا لبز (Yoga Labs) طراحی و اجرا شده است. این مجموعه شامل ۳۰۰ قطعه هنری است که هر کدام نشاندهنده یک حالت یوگا با الهام از فلسفه دوازدهگانه است. تیم یوگا لبز با استفاده از هنر دیجیتال و الگوریتمهای خلاق، این قطعات را به صورت منحصر به فرد و خیرهکننده خلق کردهاند.
مجموعه Degods
Degods یکی از مجموعههای NFT پرطرفدار و پرمعامله در بلاک چین بیت کوین است که از شبکه سولانا (Solana) به اردینالز منتقل شده است. این مجموعه شامل ۵۵۳ قطعه هنری است که هر کدام نشاندهنده یک خدای باستانی با طراحی مدرن و خلاقانه است.
تیم Degods با هدف ایجاد یک دنیای فانتزی و ماجراجویانه، این قطعات را با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته و الگوریتمهای هوشمند طراحی و ساختهاند.
مطلب پیشنهادی: بهترین کیف پول های بیت کوین در سال ۲۰۲۳
سخن پایانی
این مجموعهها فقط چند نمونه از مجموعههای NFT بیت کوین هستند که در بلاک چین اردینالز قرار دارند. این مجموعهها با استفاده از این پروتکل، هنر و خلاقیت خود را در قالب توکنهای منحصر به فرد و جذاب به نمایش گذاشتهاند. اگر شما هم علاقهمند به سرمایهگذاری و خرید اینسکریپشن هستید، لازم است که قبل از هر تصمیمی، به طور کامل و دقیق تحقیق و اطلاعات لازم را جمعآوری کنید.