آنچه در این مقاله میخوانید
پروتکل لنز درواقع یک نمودار اجتماعی غیرمتمرکز است که ساختن پلتفرم های Web3 را ساده تر میکند. نوآوری شبکه های اجتماعی و در نتیجه محبوبیت روزافزون آنها در ابتدای قرن حاضر با مفهوم نمودار اجتماعی آنلاین شروع شد. این ساختار داده بین کاربران شبکه‌های اجتماعی ، مکان‌ها و چیزهایی که با آنها تعامل دارند، حد فاصل قرار می دهد. با این حال، زمان ثابت کرده است که پلتفرم های اصلی شبکه های اجتماعی دارای اشکالات زیادی در ارتباط با تمرکز هستند. گل سرسبد این تغییرات شروع پروژه های Web3 است.
پروتکل لنز چیست؟
پروتکل لنز یک نمودار منبع باز(opensource) مبتنی بر بلاک چین است که برای تغییر شکل آینده مفاهیم شبکه های اجتماعی در عصر Web3 و غیرمتمرکز کردن آنها درست شده است. برعکس پلتفرم‌های شبکه های Web2 مثل توییتر یا فیس‌بوک که از نمودارهای اجتماعی برای ایجاد ارتباط بین کاربران بصورت متمرکز استفاده می کنند، پروتکل لنز به گونه‌ای طراحی شده که بدون مجوز برای توانمندسازی تولیدکنندگان محتوا در جهت «مالکیت دیجیتالی » طراحی شده است.
در نتیجه، توسعه پروتکل لنز منجر به ظهور نمودار اجتماعی غیرمتمرکز شد که کاربران بطور کامل مالک آن هستند، و کنترل اطلاعات و روابط دست خود آنها است و حتی ویژگی‌هایی را برای کسب درآمد از محتوا را فراهم می کند. پروتکل لنز درابتدای سال ۲۰۲۲ معرفی شد و به دلیل ماهیت انقلابی که محصول شبکه اجتماعی و شبکه Aave بود ، توجه زیادی را در جوامع بلاک چین به خود جلب کرده است.
این مطلب رو حتما بخوانید: اثبات کار چیست؟
شبکه Aave تیم در حال توسعه این پروتکل است. پروتکل لنز به‌عنوان شاخه‌ای از یکی از پلتفرم‌های مهم وام دهی در اکوسیستم اتریوم، به دنبال رفع نقص‌های قابل‌توجه در محیط شبکه های اجتماعی کنونی است،که این کار را با موفقیت انجام میدهد و به تدریج پایگاهی از کاربران اختصاصی یک جامعه Web3 را به دست می‌آورد.
پروتکل لنز چگونه کار می کند؟
نمودار اجتماعی پروتکل لنز از طریق پایگاه داده گراف (GDB) شکل می گیرد. چنین پایگاه‌های اطلاعاتی از ساختارهای نموداری استفاده میکنند که شامل گره‌ها، لبه‌ها به عنوان نقاط اتصال بین آنها، مکان‌ها و سایر ویژگی‌ها برای ذخیره داده‌ها هستند. این نمودارها اعضای شبکه و رابطه بین آنها را نمایش می دهد. با این حال نمودار اجتماعی مبتنی بر قراردادهای هوشمند پروتکل لنز, با نمودارهای شبکه اجتماعی متمرکز تفاوت دارد زیرا در شبکه های متمرکز ، دسترسی به اطلاعات فقط برای مالکان شبکه در دسترس است. به طوری که کاربران، شرکا و حتی پروژه هایی که ممکن است بخواهند با این سرویس یکی شوند، به اطلاعات دسترسی ندارند.
این آموزش را از دست ندهید: آموزش تریدینگ ویو
پروفایل ها، محتوا و اتصالات بوسیله اپراتور شبکه متمرکز قفل و نگهداری می شوند. علاوه بر این، واضح است که سرویس های متمرکز ممکن است زمانی که سرور از دسترسی خارج می شود به نقطه شکست برسد. معماری گراف اجتماعی پروتکل لنز با تمرکز بر ایجاد برنامه های غیرمتمرکز شبکه های اجتماعی (DApps) به هر پلتفرم شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاک چین یا DApp اجازه می دهد تا به آن وصل شوند. برعکس ساختار سرویس‌های متمرکز که نمی‌توان آنها را سفارشی کرد، طراحی منعطف پروتکل لنز مبتنی بر مفاهیم ماژولار است که امکان اجرای جدیدترین ویژگی‌ها و اصلاحات را فراهم میکند و در عین حال روابط اجتماعی و محتوای متعلق به کاربر را امن میکند.
چه چیزی پروتکل لنز را منحصر به فرد می کند؟
دو مفهوم اساسی پروتکل لنز را منحصر بفرد میکند:
استفاده از توکن های غیرقابل تعویض (NFT). کاربران از NFT به عنوان عکس کاربری استفاده میکنند که در پروتکل مرکزی است. اعضای شبکه اجتماعی غیرمتمرکز پروتکل لنز این قابلیت را دارند که محتوا و نمایه‌های خود را که از طریق NFT ارائه می‌شوند، ایجاد، نگهداری کنند و مالک آن باشند در حالی که راه‌حل مقیاس‌بندی لایه ۲ شبکه Polygon همه داده‌ها را ذخیره میکند.
این معماری پروتکل به انتقال کامل حقوق و مالکیت محتوا به کاربران کمک می کند. هر محتوای ارسال شده، اعم از متن یا تصویر و یا حتی تغییر آواتارها در زنجیره در دسترس است. ماژولاریت به عنوان ویژگی یک سیستم به نوآوری و در دسترس بودن اشاره دارد، به این معنی که پروتکل لنز برای همه کسانی که آماده پیشنهاد و اجرای ویژگی‌های جدید هستند باز و در دسترس است.
اما دیگر اعضای جامعه میتوانند تصمیم بگیرند که آیا چنین کاربرانی مورد تایید هستند یا نه و در مورد اینکه کدام ویژگی‌ها را به غیرمتمرکزترین و بازترین روش ممکن ادغام کنند تصمیم بگیرند. با توجه به این مکانیسم ها شبکه های رسانه های اجتماعی جدید می توانند با ظهور خود آزادی بیان را حفظ کنند.
این مطلب را هم حتما بخوانید: الگورند چیست معرفی پروژه های الگورند
مزایای پروتکل لنز
مزایای پروتکل در اصول Web3 نهفته است. اول از همه، شبکه مستقل بدون مجوز پروتکل لنز محیطی مقاوم در برابر سانسور ایجاد می کند که نمی توان آن را قطع کرد. هیچ شخصی از جمله مقامات متمرکز، نمی‌توانند محتوایی را حذف یا سانسور کنند. کاربران پروتکل لنز مالک محتوا و اطلاعات خود هستند و میتوانند از آنها در هر پلتفرم شبکه اجتماعی یا DApp ساخته شده استفاده کنند. علاوه بر آن، ساختن یک پلتفرم اجتماعی تمام عیار Web3 با پروتکل لنز ممکن است. و اما آخرین ویژگی :الگوریتم PoS پروتکل لنز، بلاک چین خود را از نظر مصرف انرژی کارآمد و مقرون به صرفه میکند، به‌ویژه در مقایسه با الگوریتم اثبات کار (PoW) که مقادیر زیادی انرژی مصرف میکند.
خطرات پروتکل لنز
با وجود محاصن آشکار پروتکل لنز، معایب مربوط به آن را نیز نمی توان نادیده گرفت. بلاک چین ها اغلب از نظر ظرفیت ذخیره سازی روی زنجیره محدود هستند و در نتیجه تمامی محتوا و NFT ها در این سطح ذخیره نمی شوند و به راه حل دیگری جهت ذخیره سازی نیاز دارند. انتشارات پروتکل لنز دارای ContentURI مخصوص به خود هستند که به محتوایی که نشریات حاوی آنها هستند اشاره می کند مانند متن، تصویر، ویدیو و غیره. تمام فایل های اصلی در سیستم های ذخیره سازی فایل ها مانند IPFS، Arweave یا حتی ارائه دهندگانی مانند AWS S3 ذخیره می شوند. بنابراین، محتوای هر کاربر می تواند دستکاری شود.
مشکل ذخیره سازی اصولا به مسائل امنیتی مرتبط است. اگر فایل‌های اصلی روی یک بلاک چین ثبت نشوند امکان دارد از بین بروند یا آسیب ببینند. همچنین خطر قراردادهای هوشمند و نگهداری NFT وجود دارد، زیرا سناریوهای متعددی وجود دارد که در آن هکرها می توانند به شبکه های مالی غیرمتمرکز (DeFi) نفوذ کنند.
نحوه استفاده از پروتکل لنز
طراحی پروتکل لنز عملکرد شبکه های اجتماعی را در زمینه Web3 و بر اساس فناوری بلاک چین، قراردادهای هوشمند و NFT ها تکرار می کند , بنابراین کاربران شبکه هرکدام پروفایل خود را دارند. آنها می توانند مطالب خود را پست کنند، به اشتراک بگذارند و در مورد موضوع های مختلف نظر دهند و پروفایل های دوستان خود را دنبال کنند. سفر کاربر پروتکل لنز با ایجاد پروفایل NFT آغاز می شود. مالکیت بر این NFT به کاربران امکان می دهد محتوا تولید کنند, با دیگران ارتباط برقرار کنند و کنترل داده های خود را داشته باشند. به طور خاص، نمایه NFT شامل تاریخچه همه انتشارات، پست‌های مجدد کاربران , نظرات و سایر محتوای تولید شده است.
Profile NFT شامل یک ویژگی منحصر به فرد Follow است که به کاربران اجازه میدهد پروفایل های دیگر را دنبال کنند. پروتکل لنز کمی با گزینه مشابه در شبکه های اجتماعی Web2 سنتی فرق میکند. منطق این پروتکل به اکانت های مختلف اجازه می دهد تا NFT ها را برای ضبط اتصالات خود جدا کنند. هنگامی که کاربران پروتکل لنز نمایه ای را دنبال می کنند، به آنها یک Follow NFT داده می شود که افراد دیگر می توانند آن را با ارزش اضافی رمزگذاری کنند.
ویژگی Collects به کاربران پروتکل لنز اجازه می دهد تا از محتوای خود کسب درآمد کنند. به این ترتیب آنها می توانند هنگام ارسال یک نشریه در نمایه NFT خود، گزینه جمع آوری را تنظیم کنند. از آنجایی که سازندگان به طور کامل مالک محتوای خود هستند، می توانند به دنبال کنندگان خود اجازه دهند تا آن را تحت شرایطی که خود تعیین می کنند خریداری کنند.
بخش کلیدی واصلی پروتکل لنز ماژول هایی هستند که به قراردادهای هوشمند با کدهایی که تحت شرایط خاص اجرا می شوند اشاره می کنند. ماژول‌های پروتکل لنز به کاربران اجازه می‌دهند تا قابلیت‌های منحصربه‌فرد را در ویژگی‌هایی مانند دنبال کردن و جمع‌آوری (collect) و تعامل با محتوای دیگر کاربران معرفی کنند.
Web3 آینده رسانه های اجتماعی
در قرن بیست و یکم، مردم همیشه و همه جا از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند حتی اگر شبکه های اجتماعی در نسخه متمرکز خود مملو از عیب باشند. مشکلات اصلی در مورد اکوسیستم رسانه های اجتماعی فعلی، فقدان حقوق داده های کاربران است زیرا محتوایی که کاربران تولید می کنند متعلق به آنها نیست و سانسور، به این معنی که پلتفرم ها حق دارند هر گونه اطلاعات را حذف کنند یا هر نمایه ای را که با قوانین و سیاست هایشان مطابقت ندارد ممنوع کنند.
مزایای Web3 و blockchain برای رسانه های اجتماعی واضح است و می تواند با ارائه الگوهای جدید مالکیت و سفارشی سازی تأثیر قابل توجهی داشته باشد, آنها به انقلابی که در حال حاضر توسط نمودارهای اجتماعی متعلق به پروتکل لنز و پروژه های مشابه در فضای شبکه های اجتماعی هدایت می شود سرعت می بخشند. آنها به کاربران خود قدرت می دهند و به آنها کنترل و توانایی تصمیم گیری می دهند که چگونه می خواهند نمودار اجتماعی آنها ساخته و باعث درآمدزایی شود و حتی تأثیر قابل توجهی بر پارادایم ارتباطی ایجاد کنند.
منبع: CointeTegraph
